< Dag 30  
Dag 31 Dinsdag 16 april Terug naar de kust
Shukubo Iwamotoji, Shimanto-machi - ¥ 6500 tatamikamer met diner en ontbijt
Via onsen Kobushi-no-sato naar Minshuku Takahama, Kuroshio-machi
Afstand: 18 km / 15 km Tosa-kuroshio Railway van Kaina-eki > Ariigawa-eki
Klik hier voor alle foto's van deze dag in een diashow / Click here for all pictures of this day in a slideshow.
Ik heb hier redelijk geslapen, ik had de futon nog een keer dubbel gevouwen en af en toe rolde ik er af. Om half 6 sta ik op en ga naar de Hondō voor de ochtenddienst van 6 uur. Alle henrosan zijn aanwezig, een oude monnik deelt papieren uit met alle teksten. De hart soetra herken ik direct, met de andere, kortere teksten kan ik meedoen in de herhaling, want naast alle kanji staan furigana (= de uitspraak van een karakter in hiragana). Alles wordt 3 keer door de oude monnik gereciteerd en iedereen volgt op zijn teken. Ik ben niet de enige die het niet helemaal kan volgen. De hart soetra gaat het best bij iedereen en die doen we dan ook 3 keer...
Daarna vertelt de hoofdmonnik een heel verhaal waar ik niet zo veel van versta, maar het gaat over de 7 wonderen van Kūkai, waar deze tempel bekend om staat. Hij laat kopieën zien van oude gekalligrafeerde teksten. Het duurt het wel wat lang, ik krijg het koud en mijn maag begint te knorren.
Als het afgelopen is en iedereen vertrekt blijf ik even rondkijken en maak een paar foto's. Er hangen hier mooie schilderijen en het plafond is behangen met 575 kleine schilderijtjes, die vanuit heel Japan hier zijn verzameld.

Een monnik komt naar me toe, ik zie nu pas dat het een oude vrouw is. Ze geeft me een paar vellen papier met daarop alle teksten van de soetra's in romaji, romaans. Die had ik wel voor de dienst willen hebben. Maar ze had mij niet gezien, toen ik binnenkwam zat ze al naast het altaar met haar rug naar ons toe. Ik laat haar zien dat in mijn gids ook de teksten van de belangrijkste soetra's in het romaans staan. Ik bedank haar met een buiging voor de papieren.

Er staat weer een uitgebreid ontbijt klaar en voor iedereen ligt er osettai bij: een mooi klein tasje van kleurige stof. Ik doe er gelijk mijn gekookt ei en flesje yakult in voor onderweg. Na het ontbijt ga ik pakken en vraag nog om de rekening, ik bewaar die van alle overnachtingen.

In de Hondō van Iwamotoji


Plafondschilderingen in de Hondō
Ik brand kaarsjes en wierook bij de Hondō en de Daishi-dō en doe mijn naambriefjes en geldoffers in de daarvoor bestemde bakken. Gereciteerd heb ik al genoeg vanmorgen. Ik krijg mijn stempel van dezelfde oude non, ze heeft nu dienst in de nōkyōsho. We groeten elkaar vriendelijk en ze wenst me een goede henro.
Ik loop nog wat rond op het tempelterrein en maak foto's. Deze tempel is aan vijf boeddhistische heiligen gewijd: Amida Nyorai, Yakushi Nyorai, Shō-Kannon Bosatsu, Jizō Bosatsu en Fudo Myōō. Ze zijn hier ooit door Kūkai in 5 aparte tempels gezet, maar die tempels zijn later afgebrand en de beelden zijn toen gered. In de Hondō staan nu hun beelden in een schrijn. Waarschijnlijk worden die alleen aan het publiek getoond op speciale dagen.
De Daishi-dō

De trein rijdt hier vlak langs
Keuken-medewerkster met de tempelhond
Op een stoepje in de zon geniet ik van een café au lait en bestudeer mijn routegids. Vandaag kan ik tot Ariigawa-eki komen. Dat is meer dan 25 km verder, maar ik zie dat ik na 12 km al op verschillende plaatsen de Tosa-kuroshio Railway kan pakken. Bellen naar vaste nummers lukt nu zonder problemen en ik bel naar Minshuku Takahama aan de Tosa Baai. Ik reserveer er een kamer alleen met ontbijt voor ¥ 5000. Het gesprek gaat goed, ik versta alles en kan mezelf goed verstaanbaar maken met de nodige beleefdheidsfrasen. Ben best trots op mezelf!Om 8 uur ga ik op weg en doe eerst inkopen bij supermarktje Yamazaki: onigiri en mugicha, thee van gerst, die erg goed voor de dorst als het zo warm is. Nogal basic, maar ik heb totaal geen behoefte aan ander eten of snacks. ik ga er ook naar de WC en en neem een pufje uit voorzorg. Ik bekijk het grote waterrad naast een winkel, die heel toepasselijk Mizukuruma-ya, Watermolen winkel, heet. Ik loop er even binnen, ze verkopen hier allerlei gedroogde produkten zo te zien, maar niets ervan kan mij nu bekoren.
De mizu-kuruma, watermolen
Mizukuruma-ya, Watermolen winkel
Vol met delicatesssen uit deze streek
De route uit Shimanto-machi loopt eerst 4 km langs de drukke weg 56 met veel vrachtverkeer. Dat is voor mij een steeds terugkerend onderdeel van de henro: lijden en afzien langs een autoweg. Ik vind de herrie en de stank al gauw welletjes en sla rond 9 uur het eerste het beste zijweggetje in. Dat gaat door velden en een gehuchtje. Wat een rust ineens! Ik hoor hier de vogels weer zingen en doe al gauw mijn vest en T-shirt uit, het wordt erg warm. Op een gegeven moment gaat dit rustige landweggetje de verkeerde kant op en moet ik via moestuinen en smalle paadjes langs de huizen toch weer terug naar de autoweg.
Langs weg 56

Omweggetje door de velden...

...en langs gehuchtjes
Om 10.10 uur ben ik bij een shortcut. Ik heb dan al 7,5 km gelopen, veel meer door mijn omweggetjes. En warm dat ik het heb! Aan het begin van dit pad bij een paar huizen zoek ik een plekje naast een bruggetje om even te zitten. Een oude vrouw komt uit haar tuin en roept me, ze wijst me op een zitplaats naast haar tuin op een omgekeerde krat en brengt me 3 blikjes osettai: koude tomatensoep, maissoep en druivensap. De maissoep drink ik gelijk op, best lekker iets hartigs na al dat zweten. Ze vertelt dat ze 82 jaar is en achterkleinkinderen heeft. Ik maak een foto van haar en nog een selfie met ons samen en laat haar die zien. Dan zegt ze: Chotto matte ne, wacht even. Ze gaat haar huis in en komt terug met een grote fototas en haalt er een digitale Nikkon spiegelreflexcamera uit. Ze maakt een paar foto's van mij, ik moet ook nog voor haar op het pad poseren met volle bepakking. We nemen na een half uur hartelijk afscheid en zwaaien naar elkaar totdat ik de bocht omga. Sayōnara!

Beelden aan het begin van de shortcut

Obasan wil graag op de foto

En ze maakt ook zelf graag foto's
Dit pad is heerlijk rustig, het werd al snel een mooi bospad, veel wortels, rotsen en vol droge bladeren, dus oppassen want het is glad. Dit heet de Ichinose Pilgrim Trail. Als het geregend heeft zal het hier vast erg glibberig zijn. Het pad gaat alleen maar naar beneden en loopt over twee korte tunnels van weg 56 heen en om half 12 ben ik weer heel even op die drukke weg. Gauw oversteken en door langs Shikoku no michi, de Shikokuroute (in de routegids aangegeven met groene stippeltjes, in tegenstelling tot Henro no michi, de Henroroute, dat wordt aangegeven met rode stippeltjes). Het groene pad loopt parallel aan weg 56. Daar kan ik even met mijn voeten afkoelen in het water van een bevloeingskanaal en prik weer een blaartje door onder het eelt mijn kleine rechterteentje.

De Ichinose Pilgrim Trail

Nog 75 km naar tempel 38, Kongōfukuji

Pootjebaden in een kanaaltje
Ik moet nodig plassen, maar alles is hier erg open en even verderop zijn boeren aan het werk op de velden. Gelukkig wordt het een stukje verder een mooie bosweg, waar ik rustig kan zitten plassen. Ik ben blij dat deze Shikoku no michi, verder doorloopt tot aan onsen Kobushi-no-sato en ook langs station Kaina loopt, waar ik de trein naar zee wil nemen. De autoweg is steeds ver genoeg hier vandaan. Ik geniet van de rust en het vogelgezang.
Mooi rustig pad door bos
Bloeiend koolzaad
Azalea
Als ik om 13.30 uur aankom bij onsen Kobushi-no-sato voel ik me moe, warm en zweterig, dus ben er wel aan toe. Ik ga lekker poedelen, mijn haar wassen, daarna heerlijk ontspannen in het hete buitenbad en doe tot slot een saunarondje. Ik heb hier overal het rijk alleen, pas als ik uit het saunahok kom, zit er nog een vrouw zich te wassen. Geen drukke boel hier dus op dinsdagmiddag. Ik pak alles op mijn gemakje weer in en doe schone kleren aan. Voor ¥ 100 worden mijn voeten gemasseerd op een voetzoolreflex massageapparaat, wat voelt dat lekker. Ondertussen eet ik de onigiri en drink mugicha. Daarna stop ik ¥ 200 in een massagestoel. Echt een aanrader, zo'n stoel kneedt en klopt, je kunt het zo regelen dat niet alleen je hele rug, maar ook je hoofd, armen en benen worden gemasseerd. Het voelt soms net of er echte handen uit die stoel komen. Ik val er zelfs heel even bij in slaap...
Helemaal schoon en verkwikt loop ik om 10 over 3 de laatste kilometer naar Kaina-eki. Ik ben daar 10 minuten later. Ik heb mazzel: er gaat een trein richting Nakamura om 15.50. Het ritje naar Ariigawa-eki kost maar ¥ 390. Je betaalt een treinrit, net als in een bus, pas bij het uitstappen in een automaat bij de bestuurder. Maar ik heb niet genoeg kleingeld en de bestuurder zegt: 'Laat maar zitten hoor, osettai desu!'
Nog klein stukje naar de onsen

Onsen Kobushi-no-sato

Kaina-eki
Om kwart over vier ben ik dan eindelijk weer terug aan de kust. Ik loop direct door naar het strand. Het is wat heiig, ik kan de bergen van Kaap Ashizuri, waar tempel 38 staat, niet meer zien.
Met mijn rug tegen een basaltblok zit ik drie meter van zee en werk mijn dagboek bij met het heerlijke ontspannende geluid van de branding die de stenen laat rollen. Minshuku Takahama moet hier ergens links van me staan. Ik heb de tijd, ik gebruik er geen avondeten en in de ofuro hoef ik nu ook niet meer.
Ik zie op mijn stappenteller dat ik alles bij elkaar toch weer 18 km heb gelopen.
Even later moet verkassen want de zee komt dichterbij. Ik ga gelijk even pootjebaden. Wie weet kan ik morgen onderweg ergens zwemmen als het zo warm blijft. Ik ben benieuwd hoe de weg hier is, als het te druk is pak ik de trein tot Ukibuchi-eki. Vanaf daar gaat er zo te zien een rustig pad langs de kust dat over gaat in weg 42 en dan een weggetje (route B) tot aan de Shimanto Ōhashi, brug. Dan heb ik er weer 14 km opzitten. Dan bekijken welke route ik verder neem en waar ik kan slapen. Eventueel kan ik over de brug via weg 321 Shimanto-machi in en bij Nakamura-eki de bus naar Ashizuri-misaki pakken. Volgens de routegids gaat er nog een bus om 16.24 en 17.35. Mogelijkheden genoeg dus.



Om 17.30 ga ik de minshuku zoeken. Vanf het strand loop ik langs een tuin en word luidkeels uitgenodigd voor osettai door 3 vrolijke mannen. Het is hier duidelijk 'happy hour' in het rommelige vrijgezellenhuishouden van een visser. Er staan wel hele mooie bloeiende azaleastruiken in zijn tuin. Ze zitten aan een tafeltje op het terras in de achtertuin met hapjes en drankjes. Mijn gastheer biedt me een blikje bier aan, maar ik sla het beleefd af. Zijn twee vrienden hebben zo te zien al aardig de hoogte. Ik ga er toch maar even bij zitten, alles weigeren is ook zo onbeleefd, ik neem een glaasje water aan en eet wat van de borrelnootjes. Het schaaltje met onduidelijke visdingetjes sla ik wijselijk over. Een paar huizen verder staat Minshuku Takahama, mijn gastheer wijst het aan. En hij gaat ze gelijk bellen dat ik er aankom. Ik zeg dat ik erg moe ben en er nu graag naartoe wil en neem snel afscheid van de 3 drinkebroers. Arigatō!
In de minshuku meld ik me in het restaurant waar een paar henrosan al aan het avondeten zitten. Ik word zonder plichtplegingen naar mijn kamer boven gebracht. Het stinkt wel naar kattenpis in de hal en het trappenhuis. Mijn kamer is gelukkig stankvrij, het uitzicht is links op de weg en rechts op de zee met een havenmuur.
De wasmachine en ofuro zijn naast mijn kamer. Ik doe direct mijn was in de machine, mijn loopbroek, henrokiel en handdoeken zijn ook wel eens aan een wasbeurt toe.
Het is erg warm in mijn kamer, ik doe het raam wijd open: het lawaai van de weg en van de trein is goed te horen. Nu kan eindelijk die bak instant-udon met aburage opeten, die zit al sinds vrijdag erg in de weg boven in mijn rugzak. Ik ga dit bescheiden avondmaal lekker buiten aan het water opeten. Ik neem snel een douche, want ik ben al weer zweterig en mijn voeten en benen zitten vol zand. Daarna loop ik met mijn bak hete udon (er staat altijd thermoskan met heet water of een waterkoker klaar op je kamer, met theepotje, kopjes en groene thee erbij) en ohashi, eetstokjes, naar links, de kant van de haven op en daar onder een hoge muur eet ik mijn avondmaal in de schemering. Lekker rustig hier, ik heb nu even geen zin in henro-mannen met hun vragen en grappen. Meestal zijn ze erg aardig en gezellig, maar ook wel eens vervelend, vooral met teveel bier en sake op.
Avondmaal in de schemering
Tosa baai
De haven van Ariigawa
Als ik terugloop naar de minshuku is het al donker, maar ik zie dat het buurtwinkeltje nog open is. Ik vraag aan de oude vrouw of ze fruit heeft: Banana ya ringo ha arimasu ka, zijn er bananen of appelen? Ze zegt eerst nee, maar bedenkt dan dat er nog iets in de koeling ligt: 2 grote appels. En ze vindt ook nog een butan, een soort grapefruit, maar dan zoeter. Ik heb alleen een 10.000 yen biljet en daar heeft ze niet van terug. Ik zeg dat ik bij Takahama slaap en morgenvroeg terugkom om te betalen als ik mijn geld gewisseld heb. Daijōbu desu, mata ashita, dat is goed hoor, tot morgen! Terug op kamer maak ik de futon op, gelukkig is hier een kast vol beddengoed, dus ik leg er weer 3 op elkaar. Ik hang mijn was op aan het rek in de gang.
Joost meldt via Facebook dat hij al bijna bij tempel 39 is. Ik feliciteer hem, hij is vandaag 19 jaar geworden. En ik vraag hem of we nog iets samen gaan doen, en zo ja of hij dan een rustdag wil nemen, zodat ik hem in kan halen. Ik hoor het wel...
Ik eet zo'n grote appel, lekker, ik heb echt behoefte aan vers fruit.
En ik ga vroeg slapen, om half 10 al...
Klik hier voor alle foto's van deze dag in een diashow. Click here for all pictures of this day in a slideshow.
< Dag 30  

ō