< Dag 39  
Dag 40 Donderdag 25 april 4000 yen osettai
Tsuyado 51 Ishiteji, Matsuyama-shi - gratis
Tempels: 50 Hantaji 繁多寺, 49 Jōdoji 浄土寺
Afstand: 8 km / Iyo-tetsudō Railway vanaf Kume-eki, Matsuyama-shi-eki, tram naar Dōgo Onsen, taxi naar Ishiteji
Klik hier voor alle foto's van deze dag in een diashow / Click here for all pictures of this day in a slideshow.

Ik word erg vroeg wakker, het is 4 uur. Het wordt al licht en zonder gordijnen doe ik geen oog meer dicht. De lucht is helder, het wordt een warme zonnige dag zo te zien. Ik lig een poosje te piekeren over mijn loopschema, ik moet nu wel goed vooruit gaan plannen i.v.m. Golden Week van 29 april t/m 5 mei en vanwege de post met mijn nieuwe credit card. Ik reken uit dat die rond 6 mei aan kan komen.
Ik installeer me in een stapel kussens, pak de gids erbij en ga puzzelen hoe ik het ga doen, maar ik kom er nog niet uit. Ik wil in ieder geval nu eerst vanuit Matsuyama de tempels, die ik heb overgeslagen, gaan bezoeken. Dus teruglopen (of met de bus) naar tempel 50 tot tempel 44.
Ik krijg trek en loop naar beneden op zoek naar iets om mijn yoghurt en cornflakes mee te eten. Ik kan nu de begane grond van dit gebouw eens goed bij daglicht bekijken. Het zijn zo te zien oude kantoren, de ruimtes staan vol meubilair en aan het eind van de gang is een keuken met een eetkamer ernaast. Er moeten hier veel monniken gewoond en gewerkt hebben vroeger. Alles staat erbij alsof ze het gisteren pas verlaten hebben. Maar de kamers en de gang staan ook vol dozen en allerlei rommel. Ik vermoed dat de schoonmakers en tuinlui van deze tempel hier nog komen, maar verder is dit gebouw opslag van overbodige spullen en archief geworden.

In de keuken vind ik een kom en een lepel en in een van de kantoren een paar kleerhangers. Daar kan ik mijn was aan ophangen straks. Als ik mijn slaapzaal weer inloop, valt me pas op dat door één van de kapotte ramen een groot beeld te zien is boven op de heuvel. Daar staat Kūkai! Wat prachtig hem zo te zien, dat geeft me een heel prettig gevoel. Ik hoop maar dat ik hier nog een nachtje kan blijven. Ik zal het straks gelijk vragen.
Ik ontbijt in mijn hoekje met een banaan en de yoghurt met cornflakes.


Gang vol dozen beneden in de tsuyado



In één van de kantoren

De keuken

Genoeg servies hier

Kūkai staat voor mijn raam
Na het ontbijt ga de tempel bekijken. Het is een uitgestrekt terrein met, naast de gebruikelijke tempelhallen, pagode en nōkyōsho, het stempelkantoor annex winkeltje, veel gebouwen waarvan me niet direct duidelijk is waarvoor ze allemaal dienen. Ishiteji betekent Steen Hand Tempel. De tempel is genoemd naar de legende over een baby die werd geboren met een steen in zijn handje, Daarop stond: 'Emon Saburō is herboren.' Er is hier een museum. de treasure hall, met 1100 voorwerpen, waaronder die steen.
Ik bewonder de voorhal van de Daishi-dō met prachtige beschilderde panelen. Er hangen hier overal grote bundels kleurige gevouwen kraanvogels. Voor de Hondō staat een levensgrote vajra. Na de rituelen maak ik een praatje met een vrouw die aan het vegen is. Ik maak een selfie met haar. Als ik doorloop en een eindje verder sta te kijken naar een groot houten beeld in weer aan andere halletje, roept ze me. Ze komt naar me toe, geeft me een envelopje en loopt snel weg. Osettai? Als ik even later kijk, zit er 2000 yen in!
Bij de nōkyōsho haal ik mijn stempel en vraag ik aan de vrouw daar of ik nog een nacht mag blijven slapen. Ze gaat het vragen aan de hoofdmonnik, die er even later aankomt. Het is dezelfde monnik die me gisteren ontving. Hij vraagt waarom ik wil blijven. Hij heet Kato Shunsyo en spreekt redelijk Engels, dus ik leg mijn probleem met contant geld uit. Hij begrijpt het en zegt dat ik gerust nog een nacht hier mag slapen. Hij biedt me zelfs een lunch aan, maar dat moet ik beleefd afslaan, want ik wil voor de middag op weg zijn naar tempel 50 en 49.

In de voorhal van de Daishi-dō

Grote vajra voor de Hondō

Selfie met veegdame
Ik ben blij en opgelucht dat ik hier nog een dag kan blijven. Bij de konbini Family Mart tegenover Ishiteji koop ik 3 onigiri voor onderweg, mijn gebruikelijke blikje cafe au lait en voor 't eerst koop ik een broodje kaas. Die eet ik op bankje in de zon bij de ingang van de tempel naast het stenen bruggetje waar volgens de overlevering Kūkai nog over heeft gelopen. Dat broodje is echt niks, wit klef brood met smakeloze kaas, nou ja dan weet ik dat ook weer, nooit meer zoiets kopen.
Terwijl ik daar zit arriveren de eerste bussen met zowel henro-san en toeristen. De toeristen zijn voornamelijk vrouwen begeleid door een gids met vlag. Ik loop weer naar binnen en vraag aan de vrouw in de nōkyōsho of er ook informatie in het Engels is over de tempel. Er is hier zoveel te zien en er gebeurt van alles waar ik niets van begrijp, zoals een groot wierookvat dat voortdurend hevig staat te roken en een scherpe geur verspreid, waar ik niet goed tegen kan. Ze roept er een man bij, hij is een klusjeman hier zo te zien en spreekt ook wat Engels. Op mijn vraag naar de uitleg over alles in deze tempel zegt hij dat voor mij een vertaling zal schrijven op de Japanse folder waarop alle gebouwen staan afgebeeld. Ik zeg dat ik hier nog een nacht blijf en als ik hem vandaag niet meer zie, ik hem morgenochtend weer hoop te spreken en die folder graag wil hebben.

Origami kraanvogels en wensbriefjes

Bruggetje waar Kūkai overheen liep

Henrosan en toeristen bij de wasplaats
Ik moet mijn was nog ophalen en loop via de beeldentuin naar mijn 'kamer' en daar kom ik zowaar twee Nederlanders tegen: een moeder en zoon uit Hilversum. Ze maken een rondreis door Japan en zijn hier speciaal voor deze tempel vanwege het museum en de bijzondere beelden. Ishiteji staat vermeld in de toeristengidsen. Ze vragen wat ik hier doe, ik zie er niet uit als een toerist. Ik vertel over de henro en dat ik nu hier gratis kan slapen en hoe fijn dat is vanwege mijn geldprobleem. De vrouw stoot haar zoon aan en zegt: 'Geef haar wat geld' en ik krijg weer een briefje van 2000 yen in mijn hand gestopt. Wat geweldig toch! Ik bedank ze uitvoerig en leg ze het principe van osettai uit. En dat ik voor hen een kaarsje zal branden bij de volgende tempel.
Met mijn was in een plastic tas, mijn henrotas en kongozue sta ik om 10 uur bij de poort te wachten op Joost, maar ik zie hem niet verschijnen. Ik heb geen zin om lang te wachten en ga er een kwartier later vandoor. Ik moet echt eerst mijn was doen, hopelijk kom ik langs een wasserette op weg naar de Youth Hostel. Daar wil ik 2 nachten reserveren op zo'n slaapzaal voor ¥ 2100. Ik wil vrijdag en zaterdag de andere tempels in tegenovergestelde richting bezoeken en zondag een rustdag nemen. Daarom wilde ik ook zo graag de henro alleen doen: niemand om op te wachten en niemand die op mij hoeft te wachten, gewoon vrij om te gaan en te staan wanneer en waar ik wil!

De beeldentuin

Mooie reliefs zijn beschermd met plexiglas

Moeder en zoon geven me osettai
Eerst naar de Youth Hostel dus. Ik loop erheen via de weg richting Dōgo Onsen, later zie ik pas op het kaartje dat ik kreeg van Tomomi-san dit een omweg is. Over de weg achter de tempel langs is het veel korter. Het is nog vroeg, maar al erg warm, mijn voeten doen weer pijn, vooral mijn linker voetholte. Ik moet een heuvel op en dat valt me erg zwaar en ik heb niet eens mijn rugzak mee... pfff. De Youth Hostel is een modern geel gebouw van 3 verdiepingen en staat naast de tennisbaan aan een straat met de duurdere hotels. Daar logeren de Japanse toeristen die in hun yukata en op slippers naar de Dōgo Onsen gaan. Ik word verwelkomd door een jonge vrouw, die goed Engels spreekt. Miya-san heeft in Australie bij een reisbureau gewerkt. Ik reserveer voor 2 nachten: vrijdag en zondag. Zaterdag wil ik met de bus naar tempel 44, Daihōji en tempel 45, Iwayaji en daar ergens blijven slapen. Ik bel de twee tempels gelijk op, maar die hebben geen tsuyado en de shukubo van tempel 44 is vol of gesloten, dat begrijp ik niet helemaal. Dan maar een hotelletje zoeken daar. Het is natuurlijk weekend en dan is het altijd drukker overal. Ik bel een paar nummers in Kuma-kōgen uit de gids en bij Omogo Ryokan heb ik beet. Ik reserveer voor 1 nacht met 2 maaltijden: ¥ 7000. Dat moet dan maar, want heen en weer op 1 dag lijkt me niet haalbaar.
Ik vraag of ik hier mijn was doen. Ik zie een wasmachine staan buiten onder een afdakje. Ja hoor, geen probleem, dat kost ¥ 250. Terwijl ik wacht tot de was klaar is, dat duurt 45 min, rust ik uit in de huiskamer op een makkelijke stoel en met mijn voeten op het voetmassageapparaat dat daar staat. De beheerder, een oudere man, komt binnen en vraagt hoe het gaat. Ashi ga itai, zeg ik, mijn voeten doen pijn! Hij gebaart dat ik op de bank moet gaan zitten en pakt mijn voeten één voor één en geeft ze een energiebehandeling, het lijkt wel wat op reiki, ook mijn handen krijgen een beurt. Hij tekent met gouden en zilveren stiften rondjes op mijn handen en voeten, maakt er bezwerende gebaren boven en noemt Kōbō Daishi's naam. Dan moet ik heen en weer lopen en zeggen hoe het voelt. Nou, ietsje beter misschien? Dōmo arigatō gozaimasu! Daarna mag ik weer met mijn voeten in het massageapparaat. Baat het niet, dan schaadt het ook niet...

Even later loop ik met mijn schone wasje terug naar Ishiteji, nu via de korte route langs de tennisbaan en een zo te zien nieuwe begraafplaats. Ik ben weer uitgerust en ja, mijn voeten voelen echt beter aan. Op een bord langs de weg staat een verhaaltje over dit gebied tussen de Isaniwa Schrijn en Ishiteji. Het heet de Fudoki-no-Oka, Oude Tijdperk Heuvel en qua natuur is het hier onveranderd sinds de Nara Periode van 711 tot 794.

Ingang van Ishiteji

Youth Hostel Matsuyama

Kortere weg over Fudoki-no-Oka
Vanaf deze heuvelige weg heb ik een mooi uitzicht op het beeld van Kūkai in de verte. Daar wil ik als het even kan naar toe klimmen één dezer dagen. Als ik ter hoogte van de tempel loop, zie ik ineens twee meisjes achter een paar rotsblokken tevoorschijn komen. Daar moet ik natuurlijk het fijne van weten. Het is de ingang van een grot. Ik volg een lange schaarsverlichte gang vol met Jizō beelden met slabbetjes voor en kom in een grot met een heiligdom met een hek waarachter het vol staat met goudkleurige boeddhabeeldjes. Aan het hek hangen kleurige slabbetjes en origami kraanvogels en er staan allerlei beelden voor. Ik loop door en als ik door een open deur naar buiten stap sta ik op het tempelterrein. Er hangt een bord naast de deur met daarop een schema van deze gang met nog een zijgang. Als ik die tweede gang vol beelden doorloop en bij de tweede uitgang in het daglicht stap, sta ik tot mijn verrassing achter de Daishi-dō. Goed om te weten dat er nog een kortere weg is naar deze tempel. Later hoor ik dat die laatste gang met al die beelden een mini 88-tempelroute is.

Ingang van de grot

Een gang vol Jizō

De gang met de mini 88-tempelroute
Ik breng mijn was naar boven en hang het te drogen voor het raam. Tegen 13 uur ga ik eindelijk op weg naar tempel 50, Hantaji. En dat lijkt eenvoudig als je op de routekaart kijkt, maar dat is het niet. Tegengesteld de route lopen is echt lastig, de pijltjes en andere aanwijzingen staan nu aan de verkeerde kan van de weg. Daardoor mis ik toch ergens een afslag. En ik krijg het vreselijk warm, ik loop te lang in de zon op het hete asfalt tussen de huizen met nauwelijks schaduw. Ik heb een pijnstiller genomen van te voren en mijn voetzool doet gelukkig geen pijn meer. De afstand tussen 51 en 50 is maar 2,8 km en ik doe daar bijna 1 uur over over. Hantaji, is een eenvoudige kleine tempel tegen een heuvel aan met een waterplas ervoor en een mooi uitzicht over de stad. Na de rituelen ga ik in de schaduw op een bankje onder de bloeiende wisteria zitten, er kom een jongetje naar me toe van een jaar of 10. Hij vraagt: 'Where are you from?' Hij is tweetalig en woont in Australie, vertelt hij. Hij is logeert hier bij zijn opa, die zit op het bankje naast me en spreekt alleen Japans. Naast de bankjes staat een brievenbus, waar je een briefje met een zelfgescheven haiku in kunt doen. Ook gaijin, buitenlanders, kunnen mee doen aan deze haiku-wedstrijd. Jammer dat ik niet meer weet wat ik precies schreef in het gastenboek van tsuyado bij tempel 34, dan had ik die kunnen inzenden.

De Pelgrimsbrug over de Ishite rivier

Tempel 50, Hantaji

Bijkomen onder de wisteria
Na een half uurt loop ik door. Tempel 49, Jōdoji is maar 1,8 km verder en na nog een half uur ben ik daar. Mijn voeten gloeien nu echt vreselijk en ik voel een teen schrijnen. In een overdekte rustplaats met banken doe ik mijn schoenen en sokken uit, gelukkig geen blaar. Ik laat mijn voeten luchten en koel ze met vochtige doekjes. Ik eet mijn laatste onigiri op. Er staat een groep henrosan te reciteren en bij het zangerige geluid val ik zowat in slaap op de bank. Ik voel goed dat ik vannacht erg kort heb geslapen en al uren in touw ben. Ik doe de rituelen erg sloom op de automatische piloot. Het inmiddels half 4 en bij de nōkyōsho moet ik lang wachten, de buschauffeur van de groep is voor me met een grote stapel boeken. De stempeldame heeft het er maar druk mee. De chauffeur verontschuldigt zich, maar ik zeg daijōbu desu, machimasu, het is goed, ik wacht wel. Er staat een tafel met banken naast het kantoortje en ik ga daar in de schaduw zitten, drink wat en schrijf in mijn dagboek. Ik krijg sterk de neiging om mijn hoofd op mijn armen te leggen en hier een dutje te doen. Ik ben echt doodop en zie er als een berg tegenop om weer dezelfde warme straten terug te moeten lopen. Op de heenweg dacht ik nog dat me het me wel zou lukken. En dan op de terugweg naar onsen in deze buurt te gaan. Er staan er twee in de gids. Maar ik zie in de gids dat maar een paar honderd meter hier vandaan een station is: Kume-eki van de Iyo-tetsudō Railway.

Van Hantaji naar Jōdoji maar 1,8 km

Langs speelplaats: Gevaar! Mamushi

Tempel 49, Jōdoji
Dus als ik mijn stempel heb gekregen loop ik daarheen en om vier uur zit ik in de trein naar station Matsuyama-shi. Het is erg vol en warm in de trein. Ik raak in gesprek met een Australier. Hij vertelt dat hij hier 6 maanden medische research doet op de universiteit. Als ik hem bij het uitstappen succes wens met 'Ganbatte ne!' verstaat hij dat niet. Hij kent nog geen woord Japans. Dat lijkt me echt een ramp om hier te wonen en werken zonder enig begrip van de taal.
Voor het station Matsuyama-shi moet ik overstappen op de tram naar Dōgo Onsen. Daarbij word ik begeleid door aardige behulpzame jongeman, hij is erg bezorgd dat ik in de verkeerde tram zal stappen. Ik vind het best, ik ben zo moe dat ik me graag laat leiden. Als ik 20 minuten later uit de tram stap voel ik me zelfs te gaar om het laatste stukje naar Ishiteji te lopen. Ik bedenk me niet en spring in een taxi, die daar klaar staat. Dat heb ik nog niet eerder gedaan deze tocht! De osettai van vandaag, die 4000 yen, heeft me overmoedig gemaakt en ik durf weer wat meer geld uit te geven. En zo sta ik even later voor ¥ 550 weer voor de poort van Ishiteji.

Het is er heel rustig, het is net 17 uur gewees, alle winkeltjes en de nōkyōsho zijn gesloten, iedereen is naar huis. Ik ga direct naar mijn slaapzaal, plof op bed en ben in no time vertrokken. Twee uur later schrik ik wakker, het is al schemerig. Ik heb honger, maar ik wil eerst in bad en eet snel een banaan. Ik pak mijn schone kleren in, alles is droog en neem bus 52 naar de Onsen. Heerlijk een half uurtje bijkomen in het hete badgebeuren. Ik praat er met een Française, ze is voor 't eerst in Japan en ook voor 't eerst in een onsen. Ze kan het nog geen minuut in het hete water uithouden. Nou ik wel, ik ben het al helemaal gewend.
Als ik me ga afdrogen en aankleden ben ik het bandje met de sleutel van mijn kastje kwijt. Een paar dames gaan me helpen zoeken. Even later komt een verlegen klein meisje met haar moeder me de sleutel brengen. Hij lag in het bad! Het bandje was van mijn voet gegleden.
Om half 9 sta ik weer buiten en besluit om bij de Italiaan even verderop te gaan eten: Il Positano. Ik heb ineens zo'n zin in pizza met een glas wijn. Ik bestel een pizza met geitenkaas. Het is lekker hoewel er hier en daar te zwart verbrande korstjes aanzitten. En het kost wel ¥ 2030 yen, een stuk duurder dan het Japanse eten!
Om half 10 uur wandel ik terug, ik voel me een stuk beter. Het is volle maan, erg helder en fris. Ik voel me al helemaal thuis in deze buurt en vind de weg naar mijn slaapzaal nu blindelings.
Ik leg nog twee futons boven op de eerste drie, want als ik op mijn zij slaap gaat mijn heup pijn doen. Ze zijn soms echt heel dun die dingen.
Morgen moet ik beslist zo vroeg mogelijk weg als het weer zo warm wordt.
DOGO ITALIAN - il posatino - The flavor comes from the ingredients
Klik hier voor alle foto's van deze dag in een diashow. Click here for all pictures of this day in a slideshow.
< Dag 39  

ō